W sytuacji, kiedy dobór losowy jest niewłaściwy lub też w ogóle niemożliwy, badanie wymaga zastosowania doboru nieprobabilistycznego. Poniżej przedstawiamy kilka sposobów przeprowadzenia takiej próby.
Po pierwsze, jest to dobór oparty na dostępności badanych. Przykładem może tu być dobór próby przez zatrzymywanie ludzi na ulicy. Metoda ta nie dopuszcza żadnej kontroli nad reprezentatywnością próby. Cieszy się ona dużą popularnością ze względu na łatwość przeprowadzenia i niskie koszty. Może ona być przeprowadzona dla pilotażu kwestionariusza, ale nie powinno się jej stosować do badań grupy jako całości - metoda nie uwzględnia bowiem jej wewnętrznego zróżnicowania.
Drugim sposobem jest dobór celowy lub arbitralny. Polega on na doborze próby na podstawie własnej wiedzy o badanej populacji, a także o celach badań. Przykładem może tu być badanie porównawcze studentów lewicowych i prawicowych, dokonane poprzez dobór próby członków odpowiednich ugrupowań. Tak skonstruowana próba nie pozwoli na pełny opis ani lewicowych ani prawicowych studentów jako całości, może jedna być wystarczająca dla ogólnych celów porównawczych.
Kolejnym sposobem jest metoda kuli śnieżnej. Procedura ta ma zastosowanie w przypadku, gdy trudno jest odnaleźć członka jakiejś specyficznej populacji, takiej jak nielegalni imigranci czy uchodźcy. W metodzie kuli śnieżnej badacz zbiera dane o kilku członkach danej grupy, których da się odszukać, a następnie prosi je o dostarczenie informacji, pozwalających na przebadanie innych członków, których znają. Reprezentatywność próby wyłonionej tą metodą również nie jest zadowalająca, jest więc ona używana głównie do celów eksploracyjnych.
Ostatnim przedstawionym przez nas sposobem jest dobór kwotowy. Punktem wyjścia jest tu tabela lub macierz opisująca istotne dla badania cechy populacji. Aby dobrać ogólnokrajową próbę kwotową badaczowi może być potrzebna wiedza na przykład o tym, jaki odsetek ludności kraju stanowią ludzie o takich cechach jak: mieszkańcy wsi, zamieszkujący zachodnią część kraju, powyżej 50 lat, zajmujący się rolnictwem itd. Kiedy stworzymy już tabelę zawierającą powyższe kryteria, należy zebrać dane od osób posiadających wspomniane cechy. Potem wszystkim osobom należy przypisać wagę odpowiednią do ich udziału w całej populacji. Mimo, że próba kwotowa przypomina dobór losowy, to jednak jest ona związana z kilkoma problemami. Odchylenia od reprezentatywności mogą wynikać na przykład z faktu, że osoba ankietująca będzie unikać ankietowania, na przykład, osób mieszkających na wsiach pozbawionych publicznego transportu, pomimo tego, że będą one odpowiadać założonym w tabeli kryteriom.
W badaniach społecznych pojęcie respondentów odnosi się do osób, które dostarczają informacji o sobie, umożliwiając jednocześnie badaczowi stworzenie złożonego obrazu grupy, którą respondenci reprezentują. Informator z kolei jest członkiem grupy, który może wypowiedzieć się bezpośrednio o niej. Ważny jest więc dobór informatorów, którzy byliby w jakiś sposób typowi dla badanej grupy – na przykład przeprowadzenie wywiadu wyłącznie ze studentami lub też wyłącznie z kadrą naukową nie pozwoliłaby na przedstawienie całościowego oglądu społeczności akademickiej.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz