Czy zdarzyło Ci się wypełniać ankietę składającą się z kilkunastu pytań, na które nie mogłeś udzielić odpowiedzi? Nie dlatego, że nie chciałeś, po prostu w żaden sposób Cię nie dotyczyły. Pytano Cię o ocenę poziomu opieki medycznej w szpitalu, ale w kwestionariuszu nie uwzględniono, że masz końskie zdrowie i nigdy w szpitalu nie leżałeś. Badano Twój gusty filmowy, ale nie zapytano, czy interesujesz się kinem. Co robiłeś w takiej sytuacji? Udzielałeś przypadkowych odpowiedzi, bo nie chciałeś oddawać pustego kwestionariusza? A teraz pomyśl, co jeśli 1/3 badanej próby postąpiła w taki sam sposób? Przecież wyniki badania są w takim przypadku bezużyteczne. Jak rozwiązać ten problem?
Aby uniknąć tego typu sytuacji, należy podjąć działania zapobiegawcze już na etapie tworzenia kwestionariusza ankiety i zaprojektować tzw. pytania filtrujące. Tym mianem określa się część sterującą pytań rozgałęzionych. Pytania tego typu stawiane są wówczas, gdy następne pytanie lub ich cały blok może konkretnego respondenta nie dotyczyć. Odpowiedź na tego typu pytanie daje możliwość jego pominięcia.
Pytania tego typu stawiane są wówczas, gdy, na przykład, badacz chce poznać opinię badanego na dany temat a nie wie, czy problem go dotyczy. Pytania filtrujące często są pytaniami rozstrzygnięcia, zaczynającymi się od partykuły "czy", po której następuje pewne zdanie oznajmujące. Pytania te przewidują możliwość tylko dwóch odpowiedzi właściwych: "tak" lub "nie" i zawsze są pytaniami zamkniętymi.
Poniżej przedstawiono przykładową ankietę, obrazującą zastosowanie pytań filtrujących w praktyce. Aby łatwiej było Ci odnaleźć się w kwestionariuszu, pytania te oznaczono na kolorowo i pogrubiono.
Zadowolenie z opieki medycznej w szpitalu
1. Czy była Pani/Pan kiedyś pacjentem szpitala?
a. tak
b. nie
Jeśli respondent na to pytanie udzieli odpowiedzi "b", automatycznie kończy wypełnianie ankiety. W przypadku zaznaczenia odpowiedzi "a" przechodzi do pytania 2.
2. Jakiego rodzaju był to szpital?
a. Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej (NPZOZ)
b. Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej (NPZOZ)
3. Na jakim oddziale przebywała Pani/Pan jako pacjent podczas ostatniego pobytu?
…………………………………………………..
4. Jak często podczas pobytu w szpitalu pielęgniarki traktowały Panią/Pana z szacunkiem i uwagą?
a. nigdy
b. bardzo rzadko
c. rzadko
d. często
e. bardzo często
f. zawsze
***
13. Jak ocenia Pani/Pan jakość posiłków serwowanych w szpitalu?
a. bardzo złe
b. złe
c. trudno powiedzieć
d. dobre
e. bardzo dobre
14. Czy w trakcie pobytu w szpitalu potrzebowała Pani/Pan pomocy personelu medycznego w kąpieli lub załatwieniu spraw fizjologicznych?
a. tak
b. nie
W przypadku udzielenia odpowiedzi "b" respondent pomija pytanie 15 i przechodzi od razu do pytania 16.
15. Jak często ta pomoc była udzielana?
a. nigdy
b. bardzo rzadko
c. rzadko
d. często
e. bardzo często
f. zawsze
16. Czy podczas pobytu w szpitalu odczuwała Pani/Pan ból?
a. tak
b. nie
W przypadku udzielenia odpowiedzi "b" respondent pomija pytanie 17 oraz 18 i przechodzi od razu do pytania 19.
17. Czy podczas odczuwania bólu prosiła Pani/Pan o pomoc personelu medycznego?
a. tak
b. nie
W przypadku udzielenia odpowiedzi "b" respondent pomija pytanie 18 i przechodzi od razu do pytania 19.
18. Jak często personel medyczny spełniał t Pani/Pana prośby?
a. nigdy
b. bardzo rzadko
c. rzadko
d. często
e. bardzo często
f. zawsze
19. Czy podczas pobytu w szpitalu otrzymywała Pani/Pan lekarstwa?
a. tak
b. nie
W przypadku udzielenia odpowiedzi "b" respondent pomija pytanie 20 i przechodzi od razu do pytania 21.
20. Jak często przed przyjęciem lekarstw pielęgniarki i lekarze informowali Panią/Pana, w jakim celu podają określone leki?
a. nigdy
b. bardzo rzadko
c. rzadko
d. często
e. bardzo często
f. zawsze
***
