Mocne i słabe strony badań sondażowych

Aby określić, czy sondaż będzie właściwą metodą badawczą dla naszych celów, musimy zestawić mocne i słabe strony tego typu badania. Sondaże są szczególnie przydatne przy opisywaniu cech większej populacji. Staranny dobór próby i konstrukcji kwestionariusza pozwala na formułowanie twierdzeń dotyczących mieszkańców danego miasta czy też osób wykonujących konkretny zawód.

Wśród niewątpliwych zalet sondaży, zwłaszcza tych przeprowadzanych przy użyciu kwestionariuszy do samodzielnego wypełnienia, jest możliwość stosowania dużych prób (liczących nawet kilka tysięcy). 

Sondaże są narzędziem elastycznym, pozwalają chociażby na sporządzenie definicji operacyjnej badanego przez nas zjawiska dopiero na podstawie uzyskanych od respondentów danych (to znaczy nie ustalamy „z góry” czym dla Polaków jest demokracja, ale usiłujemy wyjaśnić ten termin na podstawie danych z przeprowadzonych badań). 

Mocną stroną badań sondażowych jest również ich standaryzacja, pozwalająca na łatwiejsze opracowanie i porównywanie wyników. Konsekwencją standaryzacji i starannego formułowania pytań będzie też rzetelność przeprowadzonej obserwacji.

Do słabych stron badań sondażowych z pewnością należy częste oderwanie od kontekstu życia społecznego. Rzadko zdarza się, aby badacze sondażowi mieli wyczucie całościowej sytuacji życiowej, w której funkcjonują respondenci (w odróżnieniu od, na przykład, obserwacji uczestniczącej). 

Należy również mieć na uwadze, że przedmiot badań może nie nadawać się do pomiaru za pomocą kwestionariusza. Sam fakt badania może również mieć wpływ na udzielenie przez respondenta odpowiedzi. Przed badaniem może on nie zaprzątać sobie głowy myślą, czy minister powinien zostać pociągnięty do odpowiedzialności karnej, natomiast może sobie wyrobić opinię na ten temat w wyniku przeprowadzonego badania.

Szczypta statystyki: Jak Ty wyglądasz!

Według słownika języka polskiego wygląd to „zespół cech składających się na zewnętrzność czyjąś lub czegoś”. W tym rozumieniu za naszą atrakcyjność odpowiada bardzo wiele czynników. Trudno wymienić je wszystkie, ale na pewno nie możemy zapomnieć o sylwetce, ubiorze, makijażu czy fryzurze. I wcale nie chodzi o samą estetykę. Nasz wygląd to komunikat dla świata. To jak się nosimy, kolor włosów czy zamiłowanie do biżuterii – wiele o nas mówią, często ukazując cechy naszej osobowości (Nasz strój mówi wszystko, Adam Karpiński, wiadomosci24.pl).

Badając tak szeroki temat, warto wybrać sobie jego pewien aspekt i skupić się na konkretnym temacie. Jeśli zajrzycie na Esplorado.pl, nie będziecie mieli problemu ze stworzeniem ankiety i obliczeniem wyników (obliczają się prawie same!). A teraz pora na kilka słów o tym, co już zostało zbadane.

Mamy same dobre wiadomości. Na przestrzeni kilku lat zwiększył się odsetek ankietowanych deklarujących akceptację dla swojego wyglądu (76% Polaków). Co ciekawe, lepiej pod względem wyglądu oceniają siebie osoby o wyższym statusie materialnym. Jednak są i tacy, których własnych wygląd nie zadowala (22%).

Aż 90% Polaków przywiązuje wagę do swojego wyglądu. Nie wierzycie? Sprawdźcie to jeszcze raz za pomocą Esplorado.pl, chociażby wśród swoich bliskich i znajomych. Wyniki są tak wysokie prawdopodobnie dlatego, że nasz wygląd traktujemy jako narzędzie – 72 % z nas uważa, że dbanie o siebie ma znaczenie dla sukcesów osobistych i zawodowych. Nawet większe niż wysportowane ciało (Polak zadbany – troska o sylwetkę i własne ciało, cbos.pl).

Na tym tle interesujący wydaje się fakt, że około 1/3 respondentów deklarujących akceptację swojej aparycji chciałaby coś w niej zmienić. W grupie osób, które zadeklarowały chęć przeprowadzenia zmian w swoim wyglądzie, ponad połowa (57%) chciałaby zrzucić kilka kilogramów. O czym jeszcze marzymy? Chcielibyśmy mieć lepszą figurę, proporcje, lepszą kondycję włosów, skóry twarzy i zębów. Chętnie zmodyfikowalibyśmy sobie różne części ciała (np. biust, pośladki, brzuch). Jedynie 6 % respondentów marzy o zwiększeniu masy ciała (Jak Cię widzą, tak Cię piszą – Polacy o znaczeniu wyglądu w życiu, cbos.pl).

A jakich zmian pragną Twoi obecni lub potencjalni klienci? Łatwo to sprawdzisz z naszymi ankietami na Esplorado.pl.

Kilka uwag o respondentach

Kiedy prosimy respondentów o udzielenie informacji, musimy ciągle zadawać sobie pytanie, czy mogą oni uczynić to wiarygodnie. 

Gdybyśmy zapytali ich o to, ile wzrostu mieli w wieku trzech lat, jest rzeczą wątpliwą, by większość respondentów była w stanie odpowiedzieć na to pytanie w zadowalający nas sposób. Podobnie, gdybyśmy zapytali respondentów o to, jakimi właściwościami technicznymi powinny charakteryzować się tramwaje, które planuje zakupić miasto. W tym przypadku większości z respondentów zabrakłoby najpewniej odpowiedniej wiedzy technicznej, pozwalającej na satysfakcjonującą odpowiedź.

Problemy mogą pojawić się również w przypadku, kiedy respondenci niechętnie dzielić się będą swoimi opiniami. Takie sytuacje obserwuje się zwłaszcza w państwach totalitarnych. Jednak nie jest to regułą. Niechętnie mogą odpowiadać także osoby obawiające się, że ich poglądy należą do mniejszości, mogą zostać niezrozumiane lub wyśmiane. Rozwiązaniem w tej sytuacji może być zapewnienie pełnej anonimowości respondentowi.